Phát triển cảm xúc và kỹ năng giao tiếp của trẻ từ 3 - 5 tuổi

By Hà Vũ - August 27, 2015 - No Comments

Những dấu hiệu thể hiện sự phát triển cảm xúc và kỹ năng giao tiếp của trẻ từ 3 - 5 tuổi

Cuộn sống đầy sự tưởng tượng sinh động của một đứa trẻ 3 tuổi sẽ giúp chúng khám phá được rất nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau, từ tình yêu thương, dựa dẫm cho tới nóng nảy, tức giận hay buồn bã,…Trẻ lúc này không chỉ thể hiện các tính cách khác nhau mà còn tự gán các loại cảm xúc khác nhau cho các đồ vật vô tri trong nhà chẳng hạn như một cái cây, cái bàn, búp bê hoặc gấu bông. Đi kèm theo đó là những suy nghĩ rất vô tư và ngộ nghĩnh, ví dụ như nếu hỏi trẻ: “Con có biết vì sao ông trăng tối nào cũng đi ngang cửa sổ nhà mình không?”, trẻ có lẽ sẽ ngộ nghĩnh trả lời: “Đi ngang để chào con”

Theo thời gian, có thể trẻ sẽ giới thiệu bố mẹ cho những người bạn mới trong tưởng tượng của trẻ. Nhiều trẻ hoàn toàn tin vào việc những đồ vật xung quanh trẻ thực sự có cảm giác trong suốt một thời gian dài. Và thường mỗi trẻ sẽ có một đồ vật bên cạnh quen thuộc mà đồ vật đó sẽ không thể được thay thế bởi bất cứ đồ vật nào khác. Bố mẹ đừng lo lắng rằng trẻ đang sống trong ảo tưởng mà thực ra lúc này, não của trẻ đang phát huy trí tưởng tượng phong phú của mình.

"Xem thêm những cột mốc đánh dấu sự phát triển của trẻ "

Những đặc điểm cần lưu ý để phát triển cảm xúc và kỹ năng giao tiếp cho trẻ từ 3 - 5 tuổi

Bố mẹ có thể dễ dàng nhận thấy rằng, trẻ sẽ chuyển liên tục từ thực tế sang tưởng tượng và ngược lại liên tục trong 1 ngày. Cũng có đôi lúc trẻ quá chìm sâu vào thế giới tưởng tượng của mình mà bố mẹ nhìn vào cũng không biết được nó bắt đầu và kết thúc từ lúc nào. Và thế giới này của trẻ đôi lúc cũng lan sang cả thực tế, trẻ sẽ muốn đút đồ ăn cho búp bê, ru búp bê ngủ, hay thậm chí là có thể nức nở khóc nếu như bố mẹ đùa rằng búp bê bị ngất.

Vì vậy điều quan trọng là bố mẹ cần trấn an trẻ những lúc trẻ sợ hãi hay buồn bã về những sự cố mà trẻ tưởng tượng ra và phải cẩn thận không nên tỏ ra coi thường sự tưởng tượng của trẻ. Giai đoạn phát triển tình cảm này là hết sức bình thường và cần thiết. Và đặc biệt, bố mẹ không nên dọa sẽ nhốt trẻ lại nếu trẻ không chịu ăn tối hay sẽ bỏ trẻ lại phía sau nếu trẻ không chịu đi nhanh lên. Trẻ sẽ tin lời của bố mẹ và cảm giác sợ hãi của trẻ sẽ tăng lên

Ngày qua ngày, bố mẹ đừng ngăn cản trẻ sống trong thế giới tưởng tượng của trẻ vì đó là cách trẻ được thể hiện cảm xúc của mình thật nhất và thậm chí trẻ có thể thông suốt nhiều vấn đề bằng cách này. Ví dụ, bố mẹ có thể nói rằng sẽ gửi búp bê của trẻ đến trường học để xem phản ứng và suy nghĩ của trẻ về trường mầm non như thế nào. Một phần thú vị của thế giới tưởng tượng đó chính là cho phép bản thân trẻ tự mình tạo ra cốt truyện, nhận vật và cái kết, vì vậy, nếu bố mẹ gieo cho trẻ một ý tưởng nào đó, nếu tưởng tượng của trẻ không được giống như bố mẹ mong đợi thì cũng đừng ngăn cản trẻ mà để cho trẻ được làm những điều mình muốn. Sau đó bố mẹ có thể hỏi han và đề xuất một vài hướng tưởng tượng khác cho trẻ. Điều này sẽ hữu ích hơn rất nhiều sao với cách cưỡng chế trẻ làm theo

Trở lại với thực tế cuộc sống, hãy để cho trẻ biết là bố mẹ đã tự hào về trẻ như thế nào lúc thấy trẻ tự lập và sáng tạo như vậy. Bố mẹ cũng nên nói chuyện với trẻ nhiều hơn, lắng nghe nhiều hơn và chỉ ra cho trẻ thấy những vấn đề kèm theo cách giải quyết. Hơn nữa, hãy để cho trẻ tự quyết định món trẻ thích ăn, quần áo trẻ thích mặc và các loại đồ chơi trẻ muốn bố mẹ chơi cùng. Việc làm này sẽ làm cho trẻ có cảm giác trẻ cũng là người quan trọng vì được tự mình đưa ra quyết định. Tuy nhiên chỉ để trẻ tự đưa ra quyết định đối với những món đồ đơn giản

Vậy phương pháp tốt nhất là gì? Mặc dù hầu hết mọi người đều biết rằng một trong những cách tốt nhất để duy trì sự tự lập của bản thân đó là tự mình kiểm soát hoàn hảo các bộ phận trên cơ thể và cả suy nghĩ bên trong, nhưng bố mẹ vẫn phải để trẻ biết rằng ở độ tuổi này trẻ vẫn sẽ còn được bố mẹ quan sát và hỗ trợ. Vì vậy những vấn đề lớn vẫn không nên để trẻ tự quyết định. Ví dụ như bạn bè thách trẻ trèo cây, trẻ cũng sợ nhưng cũng muốn leo trèo, nếu bố mẹ ngăn cản và nhất quyết không cho trẻ làm điều đó, tự khắc lần sau trẻ sẽ tự hiểu mình nên làm như vậy. Tóm lại, điều quan trọng nhất vẫn là sự an toàn của trẻ.

Cũng như trẻ 3 tuổi, trẻ 4 tuổi cũng có những sự tưởng tượng rất tích cực, Tuy nhiên thì lúc này trẻ có thể qua lại giữa thực tế và tưởng tượng một cách lí trí hơn và không bị nhầm lẫn giữa hai thế giới này như trước nữa. Trò chơi đóng vai thì ngày càng chuyên nghiệp và phong phú cốt truyện hơn, và bố mẹ cũng đừng ngạc nhiên khi các bé nam nhà mình lại có xu hướng chuyển qua đóng những vai bạo lực hơn như đánh nhau, đọ kiếm,…Đối với trẻ, như thế không có nghĩa là trẻ có xu hướng bạo lực sau này, mà đó đơn giản chỉ là một trong những cách trẻ thể hiện sự nam tính của mình, đó cũng là một trong những cách giúp trẻ giải trí.

Nếu bố mẹ muốn biết từng bước phát triển sự tự tin của con mình, hãy quan sát cái cách mà trẻ nói chuyện với người lớn. Những trẻ tự tin sẽ nói rất nhiều, đặc biệt là hỏi rất nhiều, vì trẻ rất tò mò và sẵn sàng tìm hiểu để giải tỏa sự tò mò đó thay vì im lặng bởi đấy là người lạ. Hoặc khi trẻ thấy ai buồn, khó, trẻ sẽ tới vuốt ve và quan tâm, thậm chí là hôn an ủi. Đây là những điều rất tốt trẻ học được từ bố mẹ, vì lúc trẻ buồn, bố mẹ cũng hay làm như vậy với trẻ.

Vào khoảng thời gian 4 tuổi – 5 tuổi, trẻ đã bắt đầu có nhận thức cơ bản đầu tiên về giới tính, trẻ nhận thức được bé trai và bé gái là khác biệt với nhau. Có thể vào lúc này, trẻ sẽ hay đặt ra những câu hỏi cho bố mẹ là tại sao nam và nữ lại khác nhau. Bố mẹ nên tìm cách giải thích sao cho đơn giản nhất và dễ hiểu để đảm bảo rằng trẻ sẽ không còn thắc mắc nữa vào giai đoạn này.

Tại những thời điểm nào thì bố mẹ nên đặt ra giới hạn về sự khám phá của trẻ? Đây thực sự là một vấn đề trong gia đình nhỏ của mình mà bố mẹ cần phải đặt ra. Tốt nhất là không nên để vấn đề này đi quá sâu ở độ tuổi này và nên có một chừng mực nhất định dành cho trẻ. Tuy nhiên, trẻ vẫn cần phải học được những gì nên và không nên làm để sau này lớn trẻ tự có ý thức về xã hội. Vì vậy, ví dụ, bố mẹ cũng có thể nói với trẻ những điều sau:

Việc hiểu biết về giới tính và rất bình thường và tự nhiên

Không mặc quần áo ở nơi công cộng là không chấp nhận được

Không cho phép ai, ngoài bố mẹ và người thân chạm vào những vị trí nhạy cảm trên cơ thể

Cũng có ngoại lệ là các bác sĩ và y tá là những người ngoài duy nhất được phép làm điều đó.

Vào giai đoạn này, trẻ đã bắt đầu phân biệt rõ ràng 2 giới tính. Bé gái bắt đầu thích chơi với bố hơn và bé nam thì ngược lại. Trẻ sẽ bắt đầu tranh sự quan tâm của bố hoặc mẹ dành cho mình, trẻ muốn mình là người đặc biệt. Đây là những suy nghĩ và tâm lý hết sức bình thường ở trẻ. Và những điều này sẽ từ từ ổn định trở lại theo thời gian

Xem thêm cách chọn đồ chơi phù hợp cho bé để giúp bé phát triển theo cách khoa học nhất.